Η ιστορία του Συλλόγου Φιλοδένδρων Αυλώνας

Καθιστοί από αριστερά:O Σωτήρης  Κανελλόπουλος, Επαμεινώνδας Βουδούρης, Χαράλαμπος  Λυμπερόπουλος (Μπότσικας),στην Αμερική.

Γράφει ο ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ.

ΜΕΧΡΙ το 1925 η δενδροκαλλιέργεια στην Αυλώνα Τριφυλίας και τα γύρω χωριά ήταν σχεδόν άγνωστη. Μέχρι τότε η Αυλώνα είχε ελάχιστα δένδρα. Χαρακτηριστικά λέγεται ότι είχε μόνο τρία δένδρα, μία μουριά στο σπίτι του Γεωργίου Παπαγεωργίου (Παπαγιάννη), μια μουριά στον κήπο του Χρήστου Καρατζά (Ζούγκου) και ένα πουρνάρι στου Κανέλλου Κανελλόπουλου την αυλή.

Το 1922 εγκαταστάθηκε στο Σιδηρόκαστρο ο γιατρός Κωνσταντίνος Σταυρόπουλος από την Αυλώνα. Κατά τις περιοδείες τους στα ορεινά χωριά της περιοχής του τέως Δήμου Αυλώνος, τόσο αυτός όσο και ο γιατρός από το Σιδηρόκαστρο Περικλής Οικονομόπουλος, έκαναν λόγο για την ανάπτυξη της δενδροκαλλιέργειας. Όμως δεν υπήρχαν κάτοικοι που να γνωρίζουν αυτή την καλλιέργεια. Στα χωράφια υπήρχαν μόνο  αυτοφυή άγρια δένδρα.
Το 1925 όμως επέστρεψε από την Αμερική ο Σωτήρης Νικολού  Κανελλόπουλος (Σωτήρη-Νικολός). Ο Σωτήρης  γεννήθηκε περί το 1890 στην Αυλώνα. Γονείς του ήταν ο Νικολός Χρήστου Κανελλόπουλος και η  Μαριγώ Γεωργίου Βουδούρη. Σε μικρή ηλικία έφυγε για την Αμερική. Επέστρεψε στο χωριό, αλλά  ξαναγύρισε στην Αμερική, και επέστρεψε στην Αυλώνα οριστικά το 1925. Όπως γράφει ο γιος του Νικολός, ο Σωτήρης αγαπούσε πολύ την πρώτη του γυναίκα του Αικατερίνη  που ήταν κόρη του επί τρεις τετραετίες δημάρχου Αυλώνος  Γεωργίου Βουδούρη (Κράντου),1806-1891. Με την Αικατερίνη, που ήταν πανέμορφη, απέκτησε μία κόρη την Ευτέρπη, που παντρεύτηκε τον Διονύσιο Φιλντίση από την Βανάδα το 1938. Κατά τον τοκετό η Αικατερίνη πέθανε. Ο Σωτήρης ξαναπαντρεύτηκε την Αλεξάνδρα, κόρη του Αθανασίου Σταυροπούλου, γνωστού με το παρατσούκλι Θανασέλος, και απέκτησε τον Νικολό το 1926. Δεν γνωρίζουμε πόσο ακριβώς χρόνο έμεινε στην Αμερική. Όμως είναι σε όλους γνωστό πως εκεί είχε εργαστεί στην δενδροκομία και όταν επέστρεψε έφερε μαζί του αρκετές γνώσεις για την δενδροκομία  και  χρήματα. Ο Σωτήρης ήταν πολύ προοδευτικός και καλόκαρδος  άνθρωπος, γνώριζε γράμματα και ήταν Βενιζελικός. Τότε στην Αυλώνα όλοι ήταν Βασιλικοί εκτός από ελαχίστους μεταξύ των οποίων ο Γιαννίκος Σταυρόπουλος και ο Κλείτσας Καρατζάς.
Ο Σωτήρης κατά την επιστροφή του βρήκε, όπως προανέφερα, κατάλληλο έδαφος για την ανάπτυξη της δενδροκομίας. Οργάνωσε τους νέους του χωριού αλλά και των γύρω χωριών και του μετέφερε τις γνώσεις που είχε αποκτήσει στην Αμερική. Σιγά – σιγά η ομάδα μεγάλωνε και για καλύτερη οργάνωση σύστησαν ένα άτυπο Σύλλογο Φιλοδένδρων με πρόεδρο τον Σωτήρη και ιδρυτικά μέλη τον Διαμαντή Καρανδρέα, τον Παναγιώτη Παπαγεωργίου, τον Νικόλαο Σταυρόπουλο(Καλέση), τον Γεώργιο Κανελλόπουλο (Πέκο) τον  Γεώργιο Παπαγεωργίου (Παπαγιάννη),  και τους Χρήστο Κολέτσο (Κωνσταντάρα) και Αριστείδη Καρατζά, που είχαν αποστρατευτεί από την Αστυνομία Πόλεων και είχαν γυρίσει στο χωριό με πολύ όρεξη και καλό κομπόδεμα, και πολλούς άλλους μικρότερους και μεγαλύτερους στην ηλικία.
Ο Σύλλογος φρόντιζε να βρουν φυτάδια για τα δένδρα που θα φύτευαν όπως ελιές, καρυδιές, αμυγδαλιές, μηλιές, τσαπελοσκιές, αμπέλια κτλ.    Στο Σύλλογο επίσης οι Αυλωνίτες έμαθαν πώς να περιποιούνται τα νέα δένδρα, κλάδεμα, όργωμα, ανανέωση κτλ. Εκεί έμαθαν επίσης να φυτεύουν κληματαριές στα μπαλκόνια και τις αυλές τους, να  κεντρώνουν τα δένδρα και κυρίως τις αγριελιές, αγριαχλαδιές, συκιές κτλ. και να παράγουν  νέες ποικιλίες. Έτσι όλοι οι ενδιαφερόμενοι έγιναν  άριστοι κλαδευτές και γέμισαν τα χωράφια με παντός είδους δένδρα.
Τότε έμαθαν ότι η ελιά ευδοκιμεί από την Μεγάλη Βρύση και κάτω. Παρακινούμενοι ο ένας από τον άλλον φυτέψαν χιλιάδες ρίζες ελιές κυρίως από την θέση Μεγάλο Χωράφι και κάτω μέχρι τα όρια του χωριού Καρυές. Τότε κέντρωσαν όλες τις αγκορτσιές σε αχλαδιές και έκαναν μοσχομυρωδάτα αχλάδια από τον Θεριστή μέχρι τον Οκτώβρη. Τότε φυτέψαν πολλά αμπέλια στην Χοντροσκιά, στην Χιλιμοϊδού, στον Βαρικό και αλλού.
Ας αφήσουμε το μυαλό μας να γυρίσει πίσω ή  την φαντασία μας να δημιουργήσει  την εικόνα των δενδροφυτευόμενων  χωραφιών εκείνης της εποχής. Κάθε βδομάδα είχε μια  «Ξέλαση» για το φύτεμα ενός νέου περιβολιού. Όλοι οι δρόμοι ήταν γεμάτοι με ανθρώπους όλων των ηλικιών αλλά κυρίως από  νέους και νέες με τις αξίνες στον ώμο που πήγαιναν να συμμετάσχουν με χαρά στο άνοιγμα των «γουβιών» για το φύτεμα των ελιών ή των αμπελιών. Εκεί στο χωράφι  ανταγωνίζονταν ποιος θα ανοίξει τις περισσότερες γούβες, εκεί  τραγουδούσαν και ερωτευόταν παραγωγικά.
Ο Σύλλογος Φιλοδένδρων λειτούργησε και ως μία κοινωνική πολιτιστική ομάδα. Μεταξύ των άλλων δραστηριοτήτων  φύτεψε και  τα δένδρα της παλιάς πλατείας του χωριού, ακακίες, μουριές και άλλα καλλωπιστικά δένδρα που δεν υπάρχουν σήμερα. Να σημειωθεί ότι παράλληλα λειτουργούσε και ο Σύλλογος Βαρελοφρόνων της Αυλώνας, που είχε ιδρυθεί παλιότερα, αλλά για αυτό θα γράψω άλλη φορά.
Η μεγάλη ανάπτυξη της δενδροκομίας κράτησε μέχρι το 1950, όπου κατά την γνώμη μου είχαν καλλιεργηθεί και τα πιο μικρά χωράφια του χωριού. Όλη αυτή η προσπάθεια άρχισε να φθίνει μετά την εξωτερική και εσωτερική  μετανάστευση της δεκαετίας 1955-1965. Σιγά- σιγά τα εγκαταλειμμένα δένδρα ξεράθηκαν και εξαφανίστηκαν, μόνο οι ελιές καλλιεργούνται ακόμα, και ας ελπίσουμε να μην εγκαταλειφθούν ποτέ.
Ο Σωτήρης Κανελλόπουλος ήταν άτυχος διότι το 1931 πέθανε από πνευμονία και μετά από δύο χρόνια πέθανε και η δεύτερη γυναίκα του και έμειναν τα παιδιά του ορφανά και από τους δύο γονείς. Όμως ο σπόρος της δενδροκομίας είχε ήδη φυτρώσει στην Αυλώνα για τα καλά. Οι Αυλωνίτες συνέχισαν με μεγάλη ορμή την δενδροκαλλιέργεια όπως προαναφέραμε, που τους ανέβασε πολύ το εισόδημα αλλά και  την ομορφιά του μέχρι τότε άνυδρου και κατάξερου χωριού τους. Ας είναι αιωνία η μνήμη του Σωτήρη – Νικολού, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην νωρίτερα εφαρμογή της δενδροκαλλιέργειας στην Αυλώνα. Διότι χωρίς αυτή δεν είμαι σίγουρος αν η Αυλώνα σήμερα θα ήταν χωριό με  κατοίκους.
 Υ.Γ. Από καιρό ήθελα να δημοσιεύσω αυτό το σημείωμα αλλά μου έλειπε η φωτογραφία του Σωτήρη-Νικολού, η οποία περιέχεται  στο άλμπουμ του Επαμεινώνδα Παπαδόπουλου που ανάρτησε στο FACEBOOK ο Κώστας Β. Αδαμόπουλος.

253 Συνολικές προβολές, 4 Σήμερα